PGS.TS. Ngô Hữu Toàn – Khoa Thủy sản, trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế
Butaphosphan hay còn viết là butafosfan có dạng bột kết tinh màu trắng, tan nhiều trong nước, không mùi, điểm nóng chảy 211-219oC, khối lượng phân tử: 179,2 đơn vị C; tên hóa học là [1- (Butylamino)-1- methylethyl]-phosphonic acid, công thức phân tử: C7H18NO2P hay C7H17NO2P+. Thành phần các nguyên tố trong phân tử: C: 46,89%; H: 10,07%; N: 7,83%; O: 7,89%; P: 17,32%
Hình 1: Công thức hóa học của Butaphosphan
Butaphosphan bản chất là một hợp chất phốt pho hữu cơ được sử dụng như là một nguồn phốt pho cung cấp cho vật nuôi. Butafosfan là một loại thuốc dùng trong thú y với khả năng chống oxy hóa mạnh, được sử dụng để thúc đẩy quá trình trao đổi chất, ở nồng độ thấp có thể ức chế một cách hiệu quả quá trình oxy hóa chất béo. Nó có thể tăng cường đồng hóa của mỗi bộ phận trong cơ thể động vật và có thể thúc đẩy chức năng gan, thúc đẩy tăng cường chức năng cơ trơn và cải thiện hệ thống cơ xương ở các tổ chức khác nhau. Butaphosphan giúp cơ bắp vận động và phục hồi sau mệt mỏi, giảm phản ứng stress, kích thích sự thèm ăn, thúc đẩy chức năng miễn dịch không đặc hiệu.
Butaphosphan có thể tham gia vào chu trình axit citric (chu trình Krebs) trong điều kiện in vivo, thúc đẩy quá trình trao đổi chất, tăng tốc độ tổng hợp và sử dụng năng lượng cần thiết của cơ thể. Do đó, nó có thể tăng cường khả năng miễn dịch không đặc hiệu, cải thiện khả năng kháng bệnh, giúp loại bỏ một cách hiệu quả sự chuyển hóa các thể xetôn trong cơ thể, cải thiện hàm lượng axit lactic, giúp phục hồi nhanh tình trạng bệnh tật.
Hình 2 : Chu trình Krebs
Khả năng phối hợp của Butaphosphan với Vitamin B12 là có tác dụng hiệp đồng, hỗ trợ lẫn nhau. Vitamin B12 tham gia vào quá trình chuyển hóa các chất khác nhau trong cơ thể, như carbohydrate, chất béo, tham gia sinh tổng hợp các axit amin và protein thiết yếu, tham gia tổng hợp tế bào máu, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các mô thần kinh và chức năng bình thường của tim. Đồng thời B12 cũng duy trì khả năng vận động và tiêu hóa bình thường của dạ dày, hấp thu chất béo và chức năng lên men bình thường, thúc đẩy tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn của vật nuôi. Nó thích hợp để đề phòng và điều trị bệnh trong tất cả các giai đoạn của vật nuôi, đẩy nhanh quá trình phục hồi chức năng của động vật bị bệnh. Có thể tóm tắt tác dụng hiệp đồng của Butaphosphan với Vitamin B12 đối với động vật như sau:
1. Phục hồi công dụng và phục sinh tổn thương cơ quan gan, thận do nấm mốc độc và những bệnh mãn tính. Nó đóng vai trò trong bảo vệ gan, thận như thôi thúc sự giải độc và tính năng giải độc của gan, thận .
2. Sử dụng để phòng ngừa và điều trị những bệnh khác nhau ở lợn, đặc biệt quan trọng là 1 số ít bệnh do ức chế miễn dịch, như sốt lợn, bệnh tai xanh, cúm lợn, pseudorabies, bệnh porovine porcine, bệnh viêm phổi và viêm màng phổi, … Trong quy trình nhiễm bệnh khi sử dụng loại sản phẩm này hoàn toàn có thể đẩy nhanh quy trình hồi sinh .
3. Giảm sự ức chế miễn dịch, tăng cường chức năng miễn dịch không đặc hiệu, kích hoạt hệ thống miễn dịch, cải thiện khả năng kháng bệnh và chống stress (sốc) ở động vật. Stress thường gây ra sự thiếu hụt chất dinh dưỡng và các vấn đề nghiêm trọng khác. Stress làm cho hormon cortisol giải phóng và đi vào máu, có thể làm suy giảm đáp ứng miễn dịch, gây bỏ ăn, tăng khả năng mắc bệnh, giảm tốc độ tăng trưởng và làm chậm khả năng phục hồi sau bệnh của động vật.
4. Cải thiện sự trao đổi chất của động vật hoang dã bị bệnh để thôi thúc quy trình hồi sinh tính năng của chúng, làm tăng nồng độ insulin, cải thiện sự thèm ăn làm cho lượng ăn vào của động vật hoang dã đạt mức độ cao nhất .
5. Cải thiện năng lực tiết sữa của lợn nái, rút ngắn thời hạn động dục sau cai sữa, cải tổ sự ham muốn tính dục của lợn đực và chất lượng tinh dịch .
6. Butaphosphan có thể điều trị rối loạn chức năng trao đổi chất của lợn nái, thúc đẩy chức năng cơ trơn của tử cung, giúp sinh nở nhanh và dễ dàng hơn, đồng thời giúp lợn nái phục hồi sự mệt mỏi sau sinh, duy trì lượng thức ăn và năng suất sữa, tránh xảy ra suy giảm sinh sản. Ở heo con, thuốc có thể cải thiện sức đề kháng thể chất phòng chống các stress do nhiều nguyên nhân khác nhau sau khi sinh, thuốc dùng để giảm tỷ lệ mắc bệnh và có thể thúc đẩy sản xuất hồng cầu, thúc đẩy quá trình trao đổi chất, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng. Butaphosphan không có dư lượng trong cơ thể sau khi sử dụng, không có tác dụng phụ.
Từ năm 1958 đến nay, Butaphosphan là một chất bổ sung phốt pho hữu cơ được sử dụng rộng rãi ở các nước Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản cho bò, lợn, ngựa và gia cầm để phòng ngừa bệnh hoặc điều trị những sự thiếu hụt về dinh dưỡng. Khi được dùng kết hợp với Vitamin B12, butaphosphan làm thay đổi quá trình chuyển hóa lipid, góp phần giảm tỷ lệ mắc bệnh ketosis cận lâm sàng.
Trong hơn 10 năm trở lại đây, butaphosphan được nghiên cứu sử dụng trên động vật thủy sản, đặc biệt là sử dụng trên tôm. Như ta biết, bệnh do vi khuẩn gây ra trên tôm nuôi phổ biến như mòn râu cụt đuôi, đen mang, phát sáng (ngoài cơ thể) và hoại tử gan tụy, phân trắng (trong cơ thể)… Thông thường, để điều trị bệnh nhiễm khuẩn, người nuôi thường sử dụng kháng sinh, nhưng việc dùng kháng sinh phải nên là sự lựa chọn cuối cùng vì thuốc kháng sinh sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng của tôm và có nguy cơ tồn dư kháng sinh trong thịt tôm. Một giải pháp mới với nhiều ưu điểm hơn đã được áp dụng trong những năm gần đây tại Thái Lan đó là trộn các axít hữu cơ có bổ sung butaphosphan vào thức ăn tôm trong suốt quá trình nuôi. Kết quả thử nghiệm cho thấy, đây là giải pháp an toàn, hiệu quả để phòng bệnh phân trắng, hỗ trợ điều trị hoại tử gan tụy và các bệnh đường ruột khác do vi khuẩn Vibrio, đồng thời giúp tôm tăng khả năng tiêu hóa thức ăn.
Tại Hàn quốc, nghiên cứu mới nhất của Mechesso et al. (2019) sử dụng hỗn hợp Butaphosphan và Vitamin B12 để xem xét ảnh hưởng của chúng đến các chỉ tiêu sinh hóa máu và khả năng miễn dịch của cá Bơn, kết quả cho thấy Butaphosphan và Vitamin B12 đã làm giảm đáng kể lượng hormone cortisol trong máu cá Bơn sinh ra do bị stress khi nuôi với mật độ cao, từ đó làm tăng khả năng đáp ứng miễn dịch và tăng khả năng sinh trưởng.
Alkobaby (2008), (Đại học Cairo, Ai Cập) đã nghiên cứu tiêm hỗn hợp Butaphosphan và Vitamin B12 với các liều lượng khác nhau để xem xét ảnh hưởng của chúng đến khả năng sinh sản của cá rô phi sông Nile (Oreochromis niloticus), kết quả cho thấy với liều thấp của butaphosphan (50mg/kg thể trọng) và vitamin B12 (25 mg/kg thể trọng) đã làm tăng rõ rệt khả năng sinh trưởng, khả năng sinh sản và tăng sản lượng trứng của cá rô phi mẹ.
Trong nuôi tôm công nghiệp, người ta sử dụng butaphosphan bổ sung vào thức ăn cho tôm để cải thiện tiêu hóa và hiệu quả sử dụng thức ăn, giúp quá trình tạo vỏ mới, giúp tôm nhanh cứng vỏ, ức chế và tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh trong đường ruột của tôm. Butaphosphan giúp tăng cường và phục hồi rối loạn trao đổi chất, giảm stress khi tôm gặp điều kiện môi trường bất lợi.
Với những lợi ích đó, một số công ty trên thế giới (Đức, Trung Quốc…) và trong nước đã sản xuất ra các chế phẩm có chứa thành phần butaphosphan kết hợp với Vitamin B12 hoặc tất cả các vitamin khác để sử dụng cho tôm, cá nuôi công nghiệp. Với sự kết hợp này, tác dụng của butaphosphan được tăng cường, hạn chế được dịch bệnh và tăng khả năng sinh trưởng của tôm cá, cải thiện hiệu quả sản xuất cho người nuôi.
Bài viết đã được UV-Việt Nam mua tác quyền từ tác giả, bất kỳ hình thức sao chép nào đều phải có trích dẫn nguồn từ Công ty Cổ Phần UV
Chia sẻ:
Source: https://wincat88.com
Category: BLOG
